Hiện nay, tỷ lệ mắc các bệnh lý về gan ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống thiếu lành mạnh như việc lạm dụng rượu bia, chế độ ăn uống thiếu khoa học, quá nhiều dầu mỡ, thói quen thức khuya kéo dài, cùng với tình trạng béo phì ngày càng phổ biến. Những thói quen này không chỉ làm suy giảm chức năng gan mà còn tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan ngay từ độ tuổi rất sớm.
Tại Việt Nam, cây kế sữa không quá phổ biến như các loại thảo dược dân gian quen thuộc như ngải cứu, cam thảo, hay bạc hà. Tuy nhiên, ở các quốc gia phát triển như Mỹ, kế sữa lại được nhiều chuyên gia nghiên cứu đánh giá là thảo dược quý trong hỗ trợ phục hồi chức năng gan. Cùng Vinacine khám phá chi tiết về công dụng của cây kế sữa, lý do vì sao nó được mệnh danh là “thảo dược quý” cho gan và cách sử dụng hiệu quả trong việc bảo vệ sức khỏe.
- Giới thiệu chung về cây Kế sữa và hoạt chất Silymarin
- Các tác dụng của cây kế sữa trong việc bảo vệ sức khỏe
- Tác dụng phụ có thể gặp và những lưu ý khi sử dụng cây kế sữa
Giới thiệu chung về cây Kế sữa và hoạt chất Silymarin
Cây kế sữa hay còn gọi là cây cúc gai, cây kế thánh (tên tiếng Anh: Milk thistle) là cây thân thảo có nguồn gốc từ Địa Trung Hải, thường mọc hoang dại trên các cánh đồng khô cằn, đất đá ven biển hoặc sườn đồi. Phương thuốc thảo dược của nó được gọi là chiết xuất cây kế sữa. Chiết xuất này chứa hàm lượng lớn hoạt chất Silymarin, khoảng 70 – 80%, được xem là thành phần phần có tính sinh học giúp bảo vệ và phục hồi chức năng gan. Trên thực tế, silymarin đã được ứng dụng từ rất lâu về trước trong các bài thuốc dân gian, hầu hết các bộ phận của cây như lá, quả, hạt đều được tận dụng để làm thuốc chữa bệnh và thuốc bổ. Tuy nhiên, chỉ khi các nghiên cứu khoa học hiện đại chứng minh rõ ràng hiệu quả của silymarin trong chống oxy hóa, chống viêm, ổn định màng tế bào gan và thúc đẩy tái tạo mô gan, cây kế sữa mới thực sự được đưa vào danh sách các thảo dược hỗ trợ điều trị bệnh gan được công nhận rộng rãi trên thế giới.
Các tác dụng của cây kế sữa trong việc bảo vệ sức khỏe
- Kích hoạt cơ chế giải độc của gan
Cây kế sữa hỗ trợ tăng cường cơ chế giải độc của gan thông qua việc kích thích tổng hợp các cytochrome P450 – một hệ enzyme quan trọng trong lưới nội bào, có vai trò chính trong chuyển hóa và khử độc các chất độc hại. Đồng thời, hoạt chất silymarin trong kế sữa còn kích hoạt RNA polymerase, từ đó thúc đẩy quá trình tổng hợp protein trong tế bào gan, giúp tái tạo và phục hồi các tế bào gan bị tổn thương.
- Bảo vệ tế bào gan trước các tác nhân gây hại
Là “nhà máy lọc độc” chính của cơ thể, gan liên tục xử lý các chất hóa học như rượu, bia, thuốc lá hay các chất gây hại khác ngoài môi trường. Khi qua tải, tế bào gan dễ bị tổn thương, làm suy giảm chức năng gan. Cây kế sữa với thành phần silymarin với hoạt tính sinh học mạnh len lỏi vào các tế bào ngăn chặn các chất độc xâm nhập vào trong. Bên cạnh đó, hoạt chất Silymarin trong cây kế sữa còn giúp tăng cường hàng rào bảo vệ tế bào gan, từ đó giảm thiểu tác hại của stress oxy hóa. Nhờ đó, gan có khả năng chống lại tổn thương do các chất độc hại gây ra, phục hồi nhanh hơn sau viêm gan hoặc ngộ độc.
- Giải pháp tự nhiên giúp hạ men gan và chống viêm
Cây kế sữa nổi bật với hoạt chất Silymarin có khả năng loại bỏ và trung hòa gốc tự do, từ đó giúp giảm viêm, bảo vệ màng tế bào gan và duy trì sự toàn vẹn của DNA tế bào gan. Bên cạnh đó, kế sữa còn giúp ngăn ngừa tích tụ mỡ trong gan, giảm tình trạng gan nhiễm mỡ và tăng cường sức khỏe gan toàn diện.
- Hỗ trợ trong quá trình điều trị xơ vữa động mạch
Cây kế sữa không chỉ nổi bật với công dụng bảo vệ gan mà còn mang lại hiệu quả tích cực trong điều trị xơ vữa động mạch. Hoạt chất Silymarin trong kế sữa giúp ngăn chặn quá trình oxy hóa cholesterol xấu LDL – nguyên nhân chính hình thành các mảng bám trên thành mạch máu. Việc ức chế quá trình này giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, tăng cường tuần hoàn máu và bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Tác dụng phụ có thể gặp và những lưu ý khi sử dụng cây kế sữa
Mặc dù cây kế sữa (Milk Thistle) được đánh giá là loại thảo dược an toàn và có giá trị cao trong việc hỗ trợ chức năng gan, nhưng vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn nếu sử dụng không đúng liều lượng hoặc không phù hợp cơ địa. Các tác dụng phụ nếu xuất hiện cũng rất nhẹ như mày đay, buồn nôn và tiêu chảy nhẹ (tỷ lệ đều dưới 0,25% số bệnh nhân). Các triệu chứng này thường tự hết sau 2 – 3 ngày mà không cần can thiệp y tế, đặc biệt là khi người dùng điều chỉnh liều lượng phù hợp hơn hoặc tạm ngưng sử dụng. Tuy nhiên, cần lưu ý khi dùng cây kế sữa trong một số tình trạng đặc biệt:
- Người mắc bệnh tiểu đường: Silymarin trong kế sữa có thể làm giảm đường huyết. Nếu bạn đang điều trị bằng thuốc tiểu đường, cần trao đổi kỹ với bác sĩ trước khi sử dụng và theo dõi chặt chẽ lượng đường máu.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú: Để đảm bảo sức khỏe thai kỳ khỏe mạnh các mẹ bỉm nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm thảo dược nào chứa Silymarin.
Cây kế sữa được xem là một loại thảo dược quý, có giá trị cao, nổi bật với khả năng bảo vệ và cải thiện chức năng gan nhờ hoạt chất chính Silymarin. Không những vậy, kế sữa còn được ghi nhận có tác dụng hỗ trợ trong quá trình điều trị xơ vữa động mạch và phòng ngừa tổn thương tế bào nhờ khả năng điều hòa miễn dịch và chống viêm. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu và đảm bảo an toàn, việc sử dụng cây kế sữa cần đúng liều lượng, đúng chỉ định và phù hợp với từng cơ địa. Việc sử dụng kế sữa đúng cách sẽ là “lá chắn tự nhiên” giúp cơ thể phòng ngừa tổn thương gan, nâng cao sức khỏe toàn diện nếu biết kết hợp cùng lối sống lành mạnh.
